“อิชิจู-ซันไซ” ภูมิปัญญาการจัดอาหารญี่ปุ่นเพื่อสุขภาพ

2017/01/24

เวลาไปทานอาหารญี่ปุ่นที่ไม่ใช่ซูชิหรือราเมน ปรกติอาหารจะเสิร์ฟมาเป็นชุดซึ่งก็มีอาหารจัดใส่อยู่ในจานทั้งจากเล็ก จานใหญ่ เยอะแยะเต็มไปหมดเห็นแล้วก็ชวนรับประทานเสียจริงๆ (ถ้าไม่นึกถึงตอนที่ต้องล้างจาน) แต่ทราบหรือไม่คะว่าเบื้องหลังการจัดชุดอาหารนั้นไม่ใช่เพราะเพื่อให้ดูดี แต่เป็นการทานอย่างสมดุลและเพื่อสุขภาพที่ดี


ไม่แปลกใจเลยว่าทำไมคนญี่ปุ่นถึงได้มีอายุขัยเฉลี่ยยืนยาวกว่าประเทศอื่นๆ ในโลก ตามสถิติของ “World Health Statistics” ในปี 2015 องค์การอนามัยโลกเผยว่าอายุขัยเฉลี่ยของหญิงและชายชาวญี่ปุ่นรวมกันคือ อายุ 84 ปีในขณะที่ชาวจีนอยู่ที่ 75 และชาวอเมริกันอยู่ที่ 79 ปี และนั่นก็ทำให้ประโยคที่ว่า “You are what you eat” หรือที่แปลเป็นไทยว่า “คุณกินอะไรเข้าไป คุณก็เป็นอย่างนั้น” เป็นคำกล่าวที่สะท้อนเรื่องสุขภาพได้ดี

“อิชิจู-ซันไซ” “Ichiju-sansai” คืออะไร


“อิชิจู-ซันไซ” เป็นมาตรฐานในการจัดอาหารของชาวญี่ปุ่น คำว่า “อิชิ” หมายถึง หนึ่ง และคำว่า “จู” หมายถึง ซุป ส่วนคำว่า “ซัน” หมายถึงสาม และ “ไซ” คือ จาน พอนำมามารวมกันได้เป็นวลีที่หมายความว่า “ซุปหนึ่งอย่างกับข้าวสามอย่าง” ซึ่งก็เสิร์ฟคู่กับข้าวและผักดองเป็นเครื่องเคียง


ซุปและเครื่องเคียงจะเปลี่ยนไปก็ได้แล้วแต่ความชอบหรือฤดูกาลของวัตถุดิบ


แต่ก่อนในยุคเอโดะนั้น อาหารชั้นหรูหราบางครั้งจะเสิร์ฟซุปที่หลากหลาย 2-3 แบบในมื้อเดียวแต่ชาวบ้านทั่วไปมักจะทานแค่ชนิดเดียวเท่านั้น ไอเดียการจัดอาหารแบบ “อิชิจู-ซันไซ” จึงได้ตกทอดมาจากชาวบ้านธรรมดาๆ นั่นเอง


หลักในการจัดนั้นคือ การจัดแยกตามวิธีการปรุงอาหาร ไม่ได้จัดตามประเภทวัตถุดิบหรืออาจจัดแยกเป็นประเภท ได้แก่ ซุป ซูชิ ข้าว อาหารเส้น และของหวาน ซึ่งผ่านการปรุงด้วยหลากหลายวิธี ทั้งแบบดิบ (ซะชิมิ) การย่าง การตุ๋นหรือการต้ม การนึ่ง การทอด การดอง หรือการยำ (สลัด)

จานหลักมักจะเป็นอาหารที่ให้โปรตีน เช่น ปลา ไข่ หรือเต้าหู้ ในขณะที่เครื่องเคียงอาจจะเป็นมันฝรั่ง ผักต่างๆ ถั่ว เห็ด และสาหร่าย เป็นต้น ซึ่งให้สารอาหารพวกวิตามิน เกลือแร่และไฟเบอร์ เรียกได้ว่า ได้รสชาติและสารอาหารที่หลากหลายและดีต่อสุขภาพในมื้อเดียวจริงๆ


อยากรู้ว่าคนญี่ปุ่นใส่ใจกับอาหารการกินแค่ไหน ลองชมจากวีดีโอนี้ได้ค่ะ

ดูบทความที่เกี่ยวข้อง

About the author

ออ

ดูบทความผู้เขียน

ชอบเรียนภาษา ดูหนังและชอบอ่านหนังสือเป็นชีวิตจิตใจ เป็นครูสอนภาษาไทยให้ชาวต่างชาติและปัจจุบันนักเรียนส่วนใหญ่ก็เป็นคนญี่ปุ่นเลยได้มีโอกาสพูดคุยแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมกันกับชาวญี่ปุ่นเกือบทุกวัย นอกจากนี้ ก็เป็นคนเขียนบทประจำให้กับรายการ DID YOU KNOW…? และมีเพจภาษาอังกฤษบนเฟสบุ๊ค

https://www.facebook.com/English-in-the-Air-227307993959056/